Τόποι και τρόποι εκκλησιοκεντρικής αγωγής των νέων (α΄ μέρος),π. Συμεών Βενετσιάνος

Ομιλία στο Β΄ Σεμινάριο Σχολής Γονέων της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού της Κύπρου (21 Ιανουαρίου 2005)

οικογενεια31Πριν από ο,τιδήποτε άλλο θα ήθελα να μου επιτρέψετε να κάνω μία σύντομη αναφορά σε κάποια παραξενιά του θέματός μου, πιο συγκεκριμένα του τίτλου. Γιατί ο ακριβής τίτλος είναι «ΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΟΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ» και στην πραγματικότητα σταματά εκεί. Οι δυο λέξεις «ΤΩΝ ΝΕΩΝ» προστέθηκαν κάπως αυθαίρετα, καθώς όταν μιλάμε για αγωγή το θεωρούμε δεδομένο ότι πρόκειται οπωσδήποτε να αναφερθούμε στα παιδιά και τους νέους, με την έννοια ότι η αγωγή απευθύνεται αποκλειστικά στα παιδιά και τους νέους. Λησμονούμε όμως πως για να υπάρχει κάποιος ως καλός δάσκαλος, πρέπει διά βίου να υπάρχει ως καλός μαθητής. Και αν οι γιατροί του φθαρτού τούτου σώματος σπαταλούν χρόνο πολύ, χρήματα και ταξίδια για να παρακολουθήσουν σεμινάρια και συνέδρια, να μελετούν συνεχώς βιβλία και σχετικές αρθρογραφίες, πόσο περισσότερο αυτή η ανάγκη πρέπει να είναι διαρκής και έντονη για εκείνους που ασχολούνται με ό,τι πιο πολύτιμο, με ό,τι αιώνιο, την ψυχή του ανθρώπου και μάλιστα την ψυχή των παιδιών και των νέων. Θεωρούμε λοιπόν ότι η αγωγή δεν σταματά ποτέ, ειδικά για μας τους Κληρικούς, κι ακόμη για τους δάσκαλους και τους γονείς, που οφείλουμε πάντοτε με πνεύμα μαθητείας και σπουδής να εκπληρώνουμε την όποια διακονία μας και να διεισδύουμε με τον τρόμο του πρωτόπειρου στην προβληματική της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.

Παρά το γεγονός ότι σήμερα επεκτείνονται ή και πολλαπλασιάζονται οι παράγοντες εκείνοι που δρουν σημαντικά, θα λέγαμε καταλυτικά, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου, όπως για παράδειγμα η τηλεόραση, το Διαδίκτυο και γενικότερα οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας, η μόδα, οι φίλοι, ο κοινωνικός περίγυρος, το καλλιτεχνικό στερέωμα, εμείς θα επιμείνουμε στους παραδοσιακούς θεσμούς που συντελούν αποφασιστικά, κι αυτό σημαίνει είτε θετικά είτε αρνητικά, στη αγωγή των παιδιών και των νέων, και συγκεκριμένα στην οικογένεια, στο σχολείο και στην Εκκλησία. Και καθώς απευθυνόμεθα στα μέλη ενός Σεμιναρίου Σχολής Γονέων, που ανιχνεύει την «Αγωγή των παιδιών σήμερα», θα αναφερθούμε περισσότερο στην οικογένεια και στους γονείς, ταυτόχρονα κάνοντας προσπάθεια να συμπεριλάβουμε και να προσφέρουμε νύξεις προβληματισμού στους δασκάλους και τους αδελφούς κληρικούς, που με τον δικό τους μοναδικό τρόπο συνδιαμορφώνουν σε έναν ξεχωριστό βαθμό την προσωπικότητα του νέου ανθρώπου. Όπως και να ‘χει όμως το πράγμα, είναι γεγονός ότι η οικογένεια αποτελεί το πρώτο και μεγάλο πανεπιστήμιο της ζωής του ανθρώπου. Όταν θα έλθει αργότερα ο δάσκαλος, και μετά ο Ιερέας και ο κατηχητής -εάν έλθουν τα παιδιά στην ενορία και στο κατηχητικό- πολλά στοιχεία θα έχουν ήδη σημαδέψει ανεξίτηλα την εξελικτική πορεία του παιδιού.

Η Virginia Satir, σημαντική εκπρόσωπος της «θεραπείας της οικογένειας» έλεγε πως «Ν’ αλλάξω τον κόσμο, σημαίνει ν’ αλλάξω την οικογένεια». Και ο Μακαριώτατος προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος Αρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος συνηθίζει να παρατηρεί: «Δώστε μου καλύτερες οικογένειες και θα σας δώσω έναν καλύτερο κόσμο». Το να μιλάς για τη σύγχρονη οικογένεια, μερικές φορές ακόμη και να επαναλαμβάνεις μερικά πράγματα, μόνο βαρετό δεν είναι. Κάθε προβληματισμός και αναφορά σ’ αυτήν φαίνεται σήμερα να είναι έργο πιο σημαντικό κι από το καθημερινό μας ψωμί. Σήμερα που η οικογένεια δεν διέρχεται πια κρίση, αλλά είναι η προσωποποίηση της κρίσης. Σήμερα που πολλοί μιλούν για δυσλειτουργία, αποσύνθεση, διάλυση της οικογένειας. Σήμερα που οι ειδικοί αναλυτές έχουν εφεύρει τον τουλάχιστον άστοχο και άκομψο  όρο «σχιζοφρένεια της οικογένειας», εννοώντας μια μικρή ομάδα ανθρώπων, που μοιράζονται μεν την ίδια στέγη, αλλά η ενότητά τους αποσυντίθεται βαθμιαία σ’ έναν κόσμο παθολογίας, αποξένωσης και παγωνιάς των διαπροσωπικών σχέσεων.